مسئلهی تکنولوژی در سنت روشنفکری ایران، همیشه بغرنج بوده و در بسیاری از موارد نتوانسته مرز خود را از گفتمان ارتجاعی و ضدتجدد که بعدها سلطهی سیاسی نیز یافت، جدا کند. انجام عملیاتهای فضایی اخیر در کشورهای مختلف از جمله در امارات و آمریکا و فرستادن کاوشگر به سطح سیارهی مریخ، برخی از گزارههای آشنا در نزد برخی از اندیشهورزان چپ دربارهی تکنولوژی را زنده کرده است و مطالعه برخی از یادداشتها موجب شد من این پرسشها را با خودم مطرح کنم: آیا میتوان شوق دیدن عکسها و تصاویری که کاوشگر مریخ برای ما فرستاده است را نادیده گرفت و آن را یکسر به منافع قدرت سیاسی ربط داد؟ آیا عطش ما برای فهم امکانات و وسایلی که چنین کاوشی را ممکن کرده است، صرفا ناشی از سادگی ماست و اینکه ما مسحور تبلیغات رسانهها قرار گرفتهایم؟ آیا میل به مکاشفه صرفا میل به تخریب طبیعت و سلطه بر آن است؟
بیشتر بخوانید »سخنرانی محسن قانع بصیری در هم اندیشی فرهنگ و صنعت؛ «پایین نقطه بحرانی»
اشاره: در سال ۱۳۸۱، نشست میان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونان و مدیران وی با وزیر صنایع و معادن و معاونان و مشاوران و مدیران او برگزار شد. حاصل این نشست تأسیس شورایی به نام شورای فرهنگ و صنعت بود. ریاست این شورا به دکتر محمدعلی نجفی که از یک سو سابقه فعالیت های فرهنگی را تجربه کرده و چندین سال نیز رئیس سازمان برنامه و بودجه بود رسید. این شورا پس از انجام کارهای مقدماتی میزگردی برگزار کرد که در آن از طیف های مختلف فکری حضور داشتند. عبدالحسین آذرنگ، سیدمحمد اعرابی، مهدی بهادری نژاد، غلامعلی حداد عادل، مسعود نیلی، محسن قانع بصیری و... نخستین هم اندیشی فرهنگ و صنعت را برگزار کردند. در این هم اندیشی که به یک میزگرد تبدیل شد، بحث های مختلفی انجام شد. با توجه به اهمیت موضوع، بخشی از سخنان محسن قانع بصیری از کارشناسان ورزیده در فرهنگ و صنعت را برای اطلاع خوانندگان ارجمند انتخاب کرده ایم که در زیر می آید:در فرصت های بعدی، سخنان دیگر افرادی که در این هم اندیشی حضور داشتند را تقدیم خواهیم کرد. یادآور می شویم، متن حاضر عیناً از کتاب چاپ شده توسط «وزارت صنایع و معادن» درج می شود.
بیشتر بخوانید »پرسشی از هایدگر؛ تکنولوژی چیست؟
پس به عبارت دیگر، هستی شناسی تکنولوژی در مرکز توجه هایدگر قرار می گیرد. از نظر او اگر نسبت ما با هستی از طریق روند وحدت و کثرت برقرار می شود، پس در تکنولوژی نیز همین روند باید مورد توجه قرار گیرد. کوشش هایدگر برای یافتن چنین روندی از تحرک، آنگاه به بن بست می رسد که وی تنها تکنولوژی معطوف به ماشین فیزیکی را مورد پرسش قرار می دهد یعنی همان اشتباهی که مارکس نیز گرفتار آن شد و نتوانست در تبیین رابطه کار با انسان؛ کار را تبدیل به متغیری خلاق کند چرا که اگر کار به صورت متغیر خلاق دیده نشود نقش فرد آشکار نخواهد شد، زیرا اتوماسیون و تکرار خصلتی جمعی است و در نهایت دیدگاه جمعی را به فردی که می اندیشد، تحمیل می کند. اگر مارکس در نهایت این خصلت جمعی- اتوماسیونی را پذیرفت هایدگر این خصلت را به چالش گرفت و از این رو تکنولوژی را سد راه تحرک به سوی هستی تصور کرد.
بیشتر بخوانید »نقدی بر کتاب پرسشی از هایدگر؛ تکنولوژی چیست؟
مارتین هایدگر فیلسوف بزرگ قرن بیستم به زعم بسیاری از منتقدان و شارحانش به تکنولوژی از دریچه هستی شناسانه می نگریسته و از این منظر است که رویکرد وی به این مفهوم نه تنها برای خودش محلی پراعراب از توجه بوده بلکه نگاه های مخالف و موافق به خودش را نیز همواره در این راستا به حرکت در آورده است. از نظر او اگر نسبت ما با هستی از طریق روند وحدت و کثرت برقرار می شود، پس در تکنولوژی نیز همین روند باید مورد توجه قرار گیرد. پس به تعبیری کوشش وی برای یافتن چنین روندی از حرکت فکری و عقلی در باب تکنولوژی به مثابه امری که اکنون متعلق شناسایی شده است، آنگاه ابتر می ماند که نگاه به تکنولوژی از منظر وی صرفاً نگاه به ماشین و سیطره آن بر زندگی آدمی در دوره مدرن است.
بیشتر بخوانید »پرسشی از هایدگر: تکنولوژی چیست؟
پرسش اصلی هایدگر آنگاه که به تکنولوژی می اندیشد، چنین است: چه رابطه ای میان هستی و تکنولوژی وجود دارد؟ پس به عبارتی دیگر، هستی شناسی تکنولوژی در مرکز توجه هایدگر قرار می گیرد.
بیشتر بخوانید »مارکس و تکنولوژی
به هر صورت کار را باید آغاز و پایان دومین مرحله زیستن آدمی که استقلال است دانست - محسن قانع بصیری (مارکس و تکنولوژی)
بیشتر بخوانید »تبیین نظریهای در باب تعامل اقتصاد، سیاست و فرهنگ
محسن قانع بصیری، نویسنده این اثر در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، اظهار کرد: پیش از این دو کتاب با عنوان «پرسشی از هایدگر: تکنولوژی چیست» و «مارکس و تکنولوژی» از تالیفاتم منتشر شد، این آثار همراه کتاب «فلاسفه پستمدرن و تکنولوژی» در پی ارایه نظریهای در باب اقتصاد، سیاست و فرهنگاند.
بیشتر بخوانید »نظریه تمدنهای چهارگانه و «تاریخ تحلیلی صنعت در ایران»
نخستین جلد «تاریخ تحلیلی صنعت در ایران» به قلم محسن قانع بصیری منتشر میشود. نویسنده در این کتاب با طرح نظریه تمدنهای چهارگانه به تحلیل تاریخ صنعت در ایران پرداخته است. قانعبصیری همچنین کتاب «پستمدرنیسم و تکنولوژی» را در دست تالیف دارد.
بیشتر بخوانید »مدیران داخلی و تحول در بازار و تکنولوژی جهان
لاشک آنچه موجب پیوند میان دانش و بازار می شود، تولید است، خواه هدف تولید کالا باشد یا . در تولیداست که دانش به محصول دارای ارزش اقتصادی ( ارزش مبادله) تبدیل می شود. دانائی با بازار نیز پیوند برقرار می کند و این پیوند را بصورت زایش تقاضای جدید ظاهر می سازد. به هرتقدیر پیوند دانائی با بازار موجب بروز چند رویداد مهم در جهان معاصر گردید اینان عبارتند از:
بیشتر بخوانید »ردیابی تئوریک تحقق انتقال و جذب تکنولوژی
در بخش اول این مقاله، ضمن نگاهی به تئوری توسعه پایدار، چند اصل مهم درباره انتقال تکنولوژی و سرمایه را مورد بررسی قرار دادیم. اینک، توجه شما را به ادامه این بحث جلب میکنیم.
بیشتر بخوانید »