مسئلهی تکنولوژی در سنت روشنفکری ایران، همیشه بغرنج بوده و در بسیاری از موارد نتوانسته مرز خود را از گفتمان ارتجاعی و ضدتجدد که بعدها سلطهی سیاسی نیز یافت، جدا کند. انجام عملیاتهای فضایی اخیر در کشورهای مختلف از جمله در امارات و آمریکا و فرستادن کاوشگر به سطح سیارهی مریخ، برخی از گزارههای آشنا در نزد برخی از اندیشهورزان چپ دربارهی تکنولوژی را زنده کرده است و مطالعه برخی از یادداشتها موجب شد من این پرسشها را با خودم مطرح کنم: آیا میتوان شوق دیدن عکسها و تصاویری که کاوشگر مریخ برای ما فرستاده است را نادیده گرفت و آن را یکسر به منافع قدرت سیاسی ربط داد؟ آیا عطش ما برای فهم امکانات و وسایلی که چنین کاوشی را ممکن کرده است، صرفا ناشی از سادگی ماست و اینکه ما مسحور تبلیغات رسانهها قرار گرفتهایم؟ آیا میل به مکاشفه صرفا میل به تخریب طبیعت و سلطه بر آن است؟
بیشتر بخوانید »سخنرانی محسن قانع بصیری در نشست اولین سالگرد تاسیس سایت زنان موسیقی
«در جریان تربیت فردی، انسان هنگام تولد، کاملن وابسته است. رابطه ی محیط و والدین با او رابطه ای است فرمانی. دنیایی از نسبیت ها در این فرامین وجود دارد و لذا این فرامین، فرامین سیاسی هستند. در اقتصاد اما رابطه دو سویه است و براساس منطق های مشترک و برهمین اساس، مفهوم دموکراسی و فردیت به وجود آمده است. شرط حضور اقتصاد در یک جامعه، فردیتی است که قدرت تصمیم گیری داشته باشد.»
بیشتر بخوانید »وقتی نظریات مارکس رنگ میبازند
نویسنده کتاب «مارکس و تکنولوژی» نظریات مارکس درباره اقتصاد و سیاست را در عصر حاضر ناقص خواند و گفت: در عصر کنونی برخلاف گذشته، کار عامل متغیر است، نه کالا. اکنون رابطه سرمایهدار و نیروی کار با دوران حاکمیت اتوماسیون فرق دارد، زیرا سرمایهداری نظیر «بیل گیتس» با کارمندانش سر یک میز نهار میخورد!
بیشتر بخوانید »پرسش از اندیشه مارکس
پرسش از اندیشه مارکس، پرسش از چگونگی تحولات اجتماعی است. بر این اساس تحلیل ما از اندیشه مارکس نیز با همین پرسش آغاز میشود. به طور کلی و در رابطه با اندیشه مارکس می توان موضوع تحولات اجتماعی را با یک پرسش اساسی آغاز کرد. از منظر اقتصاد سیاسی آیا موضوع تضاد میان کار و سرمایه میتواند به عنوان یک تضاد و تامل و اصلی در عصر سرمایهداری عمل کند یا آن که این تضاد نیز تابع موقعیتی است که نیروهای مولد در آن قرار دارند و پرسش هم این است که چرا باید در آنتاگونیسم این تضاد، تنها اقتصاد سیاسی وارد میدان شود و اثری از فرهنگ نیست.
بیشتر بخوانید »انتقاد محسن قانعبصیری از چاپ نشدن کتاب «تاریخ تحلیلی صنعت در ایران» پس از هفت سال
محسن قانعبصیری میگوید کتاب «تاریخ تحلیلی صنعت در ایران» نزدیک به هفت سال است که با وجود وعدههای مکرر سفارشدهنده آن هنوز منتشر نشده است. به گفته وی این کتاب از جمله آثاری است که در حوزه جامعهشناسی اقتصاد میگنجد.
بیشتر بخوانید »