گفتگو ها

مرحوم قانع بصیری پژوهشگری پرکار و نظریه‌پردازی توانا بویژه در زمینه فرهنگ صنعتی شدن بود. همچنین در عرصه روزنامه‌نگاری در نوع خود صاحب سبک بود و شاگردان زیادی را در این حوزه پرورش داد. ماهنامه کیمیا، نخستین نشریه تخصصی پتروشیمی بود و سپس سردبیری ماهنامه مدیریت و مجله آریانا گردشگر از جمله نشریاتی بودند که وی سردبیری آنها را به عهده داشت. در آخرین بخش از تجمیع آثار نامبرده، قریب به ۷۰۰ عنوان مقاله از وی در این مجلات و سایر مجله‌ها و روزنامه‌ها گردآوری شده است.

گفتگوی محمد میلانی با محسن قانع بصیری در روزنامه اعتماد استاد خیلی متشکرم از این که دعوت بنده را پذیرفتید. در واقع نیت ما بر این شد که کتاب «ما و جهان نیچه‌ای» بیژن عبدالکریمی مبدا بحث ما شود و در واقع از آنجا به گونه‌ای پیش برویم که وارد …

نویسنده کتاب «مارکس و تکنولوژی» نظریات مارکس درباره اقتصاد و سیاست را در عصر حاضر ناقص خواند و گفت: در عصر کنونی برخلاف گذشته، کار عامل متغیر است، نه کالا. اکنون رابطه سرمایه‌دار و نیروی کار با دوران حاکمیت اتوماسیون فرق دارد، زیرا سرمایه‌داری نظیر «بیل گیتس» با کارمندانش سر یک میز نهار می‌خورد!

محسن قانع بصیری را باید یکی از نظریه پردازان عرصه سیاست و اقتصاد و فرهنگ دانست. او با نگاهی شناخت شناسانه به ما می گوید چگونه توسعه از راه تأثیر گذاری این سه مقوله ی اجتماعی برهم ممکن می شود. نظریات او می تواند بسیاری از گره های مسائل منطقه ای و جهانی را برای ما باز کند و تعریف یک بعدی ما از مفاهیمی همچون آزادی، دموکراسی، سرمایه داری و... را اصلاح کند. پیشتر از ایشان کتاب های «پرسشی از هایدگر: تکنولوژی چیست»، «جهان انسانی و انسان جهانی» و ترجمه کتاب «سیری در اقتصاد معاصر» نوشته جان کنت گالبرایت را شاهد بودیم. اخیرا اثر جدید ایشان به نام «مارکس و تکنولوژی» با همت نشر پایان منتشر شده است. او در این کتاب حلقه ی مفقوده ی تفکر مارکس را نشان می دهد و آن را فرهنگ انتقادی می نامد. با او درباره ی نقش فرهنگ در جامعه به گفتگو نشسته ایم تا چگونگی تأثیر فرهنگ بر دو مقوله سیاست و اقتصاد را باز تر کنیم.

جامعه مدنی جامعه‌ای است که در آن مقوله سیاست از طریق سازمانهای کار اقتصادی و فرهنگی کنترل و اداره می‌شود. به عبارت دیگر ویژگی مهم جامعه مدنی در آشکار شدن نوعی جریان تبدیل تدریجی نظم سیاسی به نظم فرهنگی از طریق فعالیت سازمانهای کار اجتماعی است، البته به شرطی که این سازمانهای کار، مسلح به ابزار پژوهش شده باشند. در حقیقت تبدیل جامعه سنتی با نیروی سیاسی یک سویه به جامعه مدنی با نیروی تبدیلی اقتصاد، هنگامی میسر شد که بخش اقتصاد توانست مسلح به پژوهش شود و از این طریق مدام به آنتروپی خود، مهار کنترل را وارد سازد. در این گفتگو برآنیم که ویژگیهای این نوع از تبدیلها را در دو گروه جوامع با توسعه شتابان و کند ارزیابی کنیم و به خصوص نقش نیروهای مختلف جامعه را بر این روندهای تبدیلی آشکار سازیم.

قانع بصیری در ادامه درباره روش تحلیلی خود در کتاب «تاریخ تحلیلی صنعت در ایران» گفت: در این کتاب من با ابداع «نظریه تمدن‌های چهارگانه» به تحلیل تاریخ صنعت پرداخته‌ام. این نظریه با استفاده از مساله چهار عنصر اصلی سازنده جهان، یعنی آب، باد، خاک و آتش از دیدگاه فلاسفه پیشاسقراطی، طرح شده است.

محسن قانع بصیری، نویسنده این اثر در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، اظهار کرد: پیش از این دو کتاب با عنوان «پرسشی از هایدگر: تکنولوژی چیست» و «مارکس و تکنولوژی» از تالیفاتم منتشر شد، این آثار همراه کتاب «فلاسفه پست‌مدرن و تکنولوژی» در پی ارایه نظریه‌ای در باب اقتصاد، سیاست و فرهنگ‌اند.

محسن قانع‌بصیری می‌گوید کتاب «تاریخ تحلیلی صنعت در ایران» نزدیک به هفت‌ سال است که با وجود وعده‌های مکرر سفارش‌دهنده آن هنوز منتشر نشده است. به گفته وی این کتاب از جمله آثاری است که در حوزه جامعه‌شناسی اقتصاد می‌گنجد.

محسن قانع بصیری در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران عنوان کرد: ترجمه درست و مناسب از کتاب‌های مارکس در سال‌های پس از انقلاب در ایران منتشر شد. دانشجویان و علاقه‌مندان به فلسفه در سال‌های قبل از انقلاب حتی خواب داشتن و مطالعه کتاب‌های «هجدهم برومر لوئی بناپارت» و «دست‌نوشته‌های اقتصادی و فلسفی» را نیز نمی‌دیدند. وقتی این کتاب‌ها مطالعه نشوند، به هیچ عنوان نمی‌توان با بن‌مایه‌های اصلی فلسفه مارکس آشنا شد.

نخستین جلد «تاریخ تحلیلی صنعت در ایران» به قلم محسن قانع بصیری منتشر می‌شود. نویسنده در این کتاب با طرح نظریه تمدن‌های چهارگانه به تحلیل تاریخ صنعت در ایران پرداخته است. قانع‌بصیری همچنین کتاب «پست‌مدرنیسم و تکنولوژی» را در دست تالیف دارد.