جامعه شناسی

گفت: این روزها به حرکت مردم در خیابان ها و پیاده روها توجه کرده ای؟ گفتم: توجه هم این روزها ابعاد و اشکال مختلف پیدامی کند. گفت: اینکه مردم بشدت عجول شده اند انگاری کسی دنبالشان کرده است و آنان به فرار مدام، آن هم در این جنگل سیمان، قیر، ماسه و دود و سرانجام به سروصدا مشغول.  گفتم: از …

یکی از نخستین پیشگامان همراهی با ماهنامهء «گزارش» برای سامان یافتن نقد جریان روشنفکری‌ معاصر ایران، همکار گرانمایه‌مان آقای محسن قانع بصیری بود که چاپ مقالهء ایشان با عنوان «مشکل‌ روشنفکران؛ ترجمه یا خلاقیت؟» در شمارهء ۵۴ ماهنامه توجه محافل علاقه‌مند را جلب کرد. ایشان در ادامهء همان بحث، و با مورد استناد قرار دادن یکی از کتابهای دکتر داریوش شایگان، موضوع را از زاویهء دیگری مورد بحث قرار داده‌اند که در این شماره مطالعه می‌فرمایید.

در اقتصاد سیاسی جامعهء بسیار اتفاق می‌افتد که یک پدیده خود را به دو یا چند صورت مختلف‌ نشان می‌دهد. یکی از آنها پدیده افزایش شدید قیمت‌هاست که گاه به صورت گرانی و گاه بصورت‌ گران‌فروشی و گاه هر دو بروز می‌کند.شرایطی که منجر به بروز این دوگانگی در عرصه پدیده بسیار مخرب افزایش قیمت‌ها شده است‌ براستی پیچیده است. از یکسو با مقوله‌ای جهانی بنام بحران ارزش مواد خام و تغییر ساختار مبادلاتی‌ جهان روبروئیم و از سوی دیگر، بحران توزیع ناسالم منابع کمیاب در عرصه‌های مصرف داخلی‌ درگیریم.در چنین وضعی دست‌یابی به برنامه‌ای برای گریز از وابستگی و نیل به استقلال به نظر چندان‌ آسان نمی‌رسد. هرچند که در راه استقلال گریز از چنین بحران‌هائی غیر ممکن نیست. مهم‌ترین نکته در این راه تشخیص صحیح‌گرانی از گران‌فروشی در عرصه‌ای از تصحیح نظامات توزیع منابع و نقش‌ گروههای اجتماعی است.

آیا سنت‌ها، درهرحال و هرشرایطی با توسعه و مدرنیته در تضاد و تعارض اند؟ آیا چنانکه گروهی‌ معتقدند، سنت سد راه آزادی و باروری اندیشه و زایش عقول جدید و مترقی است؟ و نیز آیا نظر آن‌ گروهی که هرگونه تغییر در سنت‌ها را به مثابه نادیده‌ گرفتن ارزش‌ها قلمداد می‌کنند، قابل اعتناء است؟

در نمایشنامه جالب و جذاب رام کردن زن سرکش نوشته ویلیام شکسپیر، موضوع اصلی زنی است سرکش که دیگران قادر به کنترل وی نیستند. هیچ خواستگاری جرات نزدیکی به او را ندارد. تا اینکه سرانجام یک نجیب زاده ولنگار اما باهوش، طمع به جهیزیه اش می بندد و به خواستگاری اش می رود. در آغاز مورد هجوم این دختر قرار می گیرد اما سرانجام او را به عقد خود درمی آورد و در همان آغازین شب عروسی، زمانی که در خانه پدرزنش سفره شام پهن شده، عروس را با خود به خانه اش می برد.